Web3 Là Gì? Sự Khác Biệt Giữa Web1, Web2 Và Web3 (Giải Nghĩa Không Phổ Thông)

Công ty thiết kế Website và App DK Tech·2025년 6월 4일

"Web3 sẽ thay đổi Internet mãi mãi" – bạn có thể đã nghe câu này rất nhiều. Nhưng Web3 thực sự là gì? Nó khác gì với Web1 và Web2 mà ta đang dùng mỗi ngày? Và quan trọng nhất: nó có đáng để bạn – một startup founder, developer hay người sáng tạo – quan tâm ngay bây giờ?
Trong bài viết này, chúng tôi không lặp lại khái niệm phổ thông như “Web1 là đọc, Web2 là viết, Web3 là sở hữu”. Thay vào đó, bạn sẽ có cái nhìn thực tế – kỹ thuật – chiến lược về sự tiến hoá của Web, tại sao Web3 xuất hiện, và điều gì khiến nó vừa đầy tiềm năng vừa đáng cân nhắc kỹ lưỡng.

Web1 (1989–2004): Internet Của Tài Liệu, Không Có Người Dùng

Mô hình: “Tập trung – tĩnh – chỉ đọc”

Người tạo nội dung: Chủ yếu là các tổ chức (trường đại học, chính phủ, báo chí).
Nội dung: Tĩnh, HTML cơ bản, không có tương tác người dùng.
Ví dụ: Trang thông tin trường đại học, Wikipedia thời sơ khai, Yahoo Directory.

Đặc điểm kỹ thuật:

Web tĩnh (static pages), không có cơ sở dữ liệu động.
Không có đăng nhập, không có cá nhân hoá, không có session.
Giao thức chính: HTTP, HTML thuần túy.
📌 Vấn đề: Người dùng không thể tham gia tạo nội dung hay tương tác. Web1 là “Internet cho người đọc thụ động”.

Web2 (2004–2020): Internet Của Mạng Xã Hội Và Kinh Tế Dữ Liệu

Mô hình: “Tập trung – động – tương tác”

Web2 là nơi người dùng trở thành trung tâm của hệ sinh thái, nhưng đồng thời cũng trở thành sản phẩm.
Người tạo nội dung: Mọi người – blogger, Youtuber, Facebook user.
Nội dung: Tương tác, realtime, cá nhân hoá.
Ví dụ: Facebook, Instagram, YouTube, Medium, Uber.

Đặc điểm kỹ thuật:

Backend động (LAMP, MEAN stack), API RESTful.
Dữ liệu tập trung vào server (AWS, Google Cloud).
Tài khoản, session, cookie, theo dõi hành vi người dùng.

⚠️ Hệ quả:

Dữ liệu bị độc quyền: Các nền tảng kiểm soát toàn bộ nội dung và hành vi người dùng.
Quyền kiểm duyệt tuyệt đối: Người sáng tạo nội dung có thể bị khóa tài khoản bất kỳ lúc nào.
Kinh tế dữ liệu: Người dùng không được chia sẻ giá trị (data monetization).

Web3 (2020 – Nay): Internet Của Phi Tập Trung Và Quyền Sở Hữu Số

Mô hình: “Phi tập trung – sở hữu – tự do tương tác”

Web3 là sự tái thiết lại nền tảng Internet: dựa trên blockchain, hợp đồng thông minh (smart contracts), và quyền sở hữu tài sản số.
Người tạo nội dung: Mọi người, nhưng không cần server trung gian.
Nội dung: Có thể là token hóa (NFT), được kiểm chứng (verifiable), và có thể giao dịch tự do.

Ví dụ: Ethereum DApps, Lens Protocol, Farcaster, Arweave, ENS, IPFS.

Đặc điểm kỹ thuật:

Backend dựa trên blockchain (Ethereum, Solana, Avalanche...).

Giao thức lưu trữ phân tán: IPFS, Filecoin.

Đăng nhập bằng ví (wallet login), không cần mật khẩu.

Xác minh danh tính phi tập trung (DID), không phụ thuộc Google/Facebook.

Tham khảo bài viết: Thiết kế website 3.0 tại DK TECH

Web3 Không Chỉ Là Kỹ Thuật — Đó Là Một Triết Lý Mạng

Nhiều người nhầm rằng Web3 chỉ dành cho kỹ sư blockchain. Thực tế, Web3 là cuộc phản công mang tính triết lý chống lại sự tập trung quyền lực dữ liệu.
Web3 không chỉ là công nghệ – nó là tuyên ngôn về quyền tự do, quyền sở hữu và lòng tin số hóa.
Nếu Web2 là "platform owns user", thì Web3 là "user owns platform".

Vậy Web3 Có Phải Là Giải Pháp Tuyệt Đối?

Không. Web3 hiện tại:
Chưa thân thiện người dùng phổ thông
Chi phí cao với các chain phổ biến
Trải nghiệm UX còn phức tạp, dễ gây nhầm lẫn
Tuy nhiên, giống như Web2 thời mới ra mắt – chưa có ai hiểu Facebook hay Uber sẽ thay đổi thế giới – Web3 cũng đang ở giai đoạn kiến tạo.
Startup, nhà phát triển, nhà sáng tạo nội dung nếu hiểu được nguyên lý cốt lõi của Web3 hôm nay, sẽ có lợi thế dẫn đầu trong tương lai.
Xem thêm: Sàn okx có uy tín không?

Kết Luận: Web3 Có Dành Cho Bạn?

Hãy tự hỏi:
Bạn có đang phụ thuộc vào nền tảng trung gian để sống còn?
Dữ liệu bạn tạo ra có thực sự thuộc về bạn?
Bạn có muốn kiểm soát tài sản số, danh tính số của mình?
Nếu câu trả lời là có, thì Web3 không chỉ là “xu hướng” – đó có thể là chiến lược sống còn cho bạn và doanh nghiệp.

Nguồn: https://dk-tech.vn/web-30-la-gi/

Xem thêm: https://velog.io/@congtydktech/Thiet-ke-san-giao-dich-phi-tap-trung