Hệ thống HVAC (Heating, Ventilation, and Air Conditioning – Sưởi ấm, Thông gió và Điều hòa không khí) là một phần không thể thiếu trong các công trình hiện đại như cao ốc, nhà máy, trung tâm thương mại hay bệnh viện. Chức năng chính của hệ thống này là kiểm soát nhiệt độ, độ ẩm và chất lượng không khí trong không gian, từ đó mang lại môi trường làm việc và sinh hoạt thoải mái, an toàn cho con người.
Trong quá trình vận hành hệ thống HVAC, một yếu tố then chốt là kiểm soát lưu lượng gió và nước lạnh một cách chính xác và hiệu quả. Việc tối ưu hóa lưu lượng không chỉ giúp đảm bảo hiệu suất làm việc của hệ thống mà còn giảm tiêu thụ năng lượng và chi phí vận hành.
Một trong những giải pháp được đánh giá cao để hiện thực hóa mục tiêu này là van bướm điều khiển điện – thiết bị tự động giúp kiểm soát dòng chảy của môi chất trong hệ thống HVAC một cách linh hoạt, chính xác và tiện lợi.

Van bướm điều khiển điện là loại van công nghiệp có cơ cấu hoạt động bằng motor điện, được sử dụng để điều tiết lưu lượng dòng chảy trong đường ống. Van hoạt động theo nguyên lý: khi nhận tín hiệu điện từ hệ thống điều khiển, motor điện sẽ quay làm đĩa van xoay một góc nhất định (thường từ 0 đến 90 độ), từ đó điều chỉnh độ mở của van và lưu lượng môi chất đi qua.
Thân van bướm: thường làm bằng gang, inox, thép không gỉ – đảm bảo độ bền cao.
Bộ điều khiển điện (actuator): sử dụng điện áp 24VDC, 220VAC hoặc 380VAC, có thể vận hành kiểu ON/OFF hoặc điều khiển tuyến tính theo tín hiệu 4–20mA hoặc 0–10V.
So với van bướm tay gạt hoặc tay quay truyền thống, van bướm điều khiển điện có nhiều ưu điểm:
Tự động hóa hoàn toàn, không cần người trực tiếp thao tác.
Điều khiển từ xa thông qua hệ thống BMS hoặc điều khiển trung tâm.
Chính xác và ổn định hơn, giúp hệ thống vận hành đồng bộ, giảm rủi ro và sự cố do con người.
Trong hệ thống HVAC, van bướm điều khiển điện đóng vai trò vô cùng quan trọng trong các khu vực như:
Van được lắp trong các đường ống dẫn gió giúp điều tiết lượng không khí cấp và hồi trong các khu vực khác nhau. Điều này góp phần:
Duy trì áp suất gió ổn định.
Cân bằng lưu lượng giữa các phòng.
Nâng cao hiệu quả làm mát hoặc sưởi.
Van bướm điện điều tiết nước lạnh chảy qua dàn lạnh, FCU (Fan Coil Unit) hoặc AHU (Air Handling Unit), từ đó:
Đảm bảo nhiệt độ đầu ra ổn định.
Giảm tải cho máy nén.
Tiết kiệm điện năng cho toàn bộ hệ thống.
Ở những nơi có hệ thống sưởi hoặc tòa nhà sử dụng hơi nóng/nước nóng, van bướm điện giúp:
Phân bổ nhiệt đều.
Ngăn ngừa hiện tượng quá nhiệt cục bộ.
Van được sử dụng trong đường ống hút bụi, cấp nước, thoát nước, cấp khí tươi… tại các khu vực như:
Trung tâm thương mại.
Bệnh viện.
Nhà máy sản xuất.
Khách sạn, tòa nhà văn phòng.
Xem thêm: Review thực tế van bướm điều khiển khí nén Wonil – Trải nghiệm từ một kỹ sư vận hành
Sử dụng van bướm điều khiển điện trong hệ thống HVAC mang lại nhiều lợi ích nổi bật:
Van cho phép điều chỉnh lưu lượng theo mức độ nhu cầu thực tế, giúp duy trì nhiệt độ và độ ẩm lý tưởng cho người sử dụng.
Tích hợp dễ dàng với các hệ thống quản lý tòa nhà (BMS), giảm thiểu sai sót thủ công và tiết kiệm chi phí nhân công.
Van điều khiển chính xác giúp tránh lãng phí nước hoặc khí lạnh, giảm thời gian hoạt động của chiller, quạt, máy nén…
Van có thể vận hành tốt trong môi trường nhiệt độ cao, áp suất lớn, bụi bẩn, độ ẩm cao.
Thiết kế gọn nhẹ, cấu tạo đơn giản, ít chi tiết chuyển động – giảm thời gian lắp đặt và bảo dưỡng.
Do kiểm soát chính xác, giảm đóng mở liên tục, từ đó hạn chế hao mòn thiết bị như máy bơm, chiller, quạt công nghiệp.
Tối ưu lưu lượng gió và nước lạnh với van bướm điện
Van bướm điện không chỉ giúp kiểm soát dòng chảy mà còn là mắt xích quan trọng trong việc tối ưu hóa năng suất và tiết kiệm năng lượng cho hệ thống HVAC.
Trong hệ thống gió:
Van bướm được đặt tại các điểm chia nhánh hoặc điều tiết tổng.
Đóng/mở theo tín hiệu từ cảm biến CO2, nhiệt độ, độ ẩm… để cung cấp gió tươi theo nhu cầu thực tế.
Trong hệ thống nước lạnh:
Van phối hợp với cảm biến lưu lượng và bộ điều khiển trung tâm.
Điều tiết nước qua từng thiết bị làm lạnh để đảm bảo công suất lạnh luôn đạt hiệu quả cao nhất.
Kết hợp van cân bằng động:
Khi kết hợp cùng van cân bằng động, hệ thống sẽ luôn đảm bảo lưu lượng nước ổn định bất chấp biến động áp suất, nâng cao hiệu suất trao đổi nhiệt, giảm tiêu hao năng lượng.
Van bướm điều khiển điện là một trong những giải pháp tối ưu giúp hệ thống HVAC vận hành hiệu quả, tiết kiệm năng lượng và thân thiện với người sử dụng. Việc ứng dụng loại van này không chỉ giúp kiểm soát chính xác lưu lượng gió và nước lạnh mà còn giảm thiểu chi phí vận hành, nâng cao tuổi thọ cho toàn bộ hệ thống.
Trong bối cảnh các công trình hiện đại ngày càng chú trọng đến hiệu suất và tự động hóa, việc sử dụng van bướm điện trong hệ thống HVAC là lựa chọn tất yếu và cần được triển khai rộng rãi. Đó không chỉ là giải pháp kỹ thuật, mà còn là bước tiến quan trọng hướng đến một môi trường sống và làm việc thông minh, bền vững hơn.
Xem thêm: Lưu ý quan trọng khi lắp đặt van bướm khí nén Wonil trong hệ thống thực tế